Ekstrakty roślinne w chorobie zwyrodnieniowej stawów
Katedra i Klinika Reumatologii i Rehabilitacji, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
Uzasadnienie badania
Oceniany preparat jest suplementem diety specjalnie opracowanym dla osób z chorymi stawami. Jego formuła składa się ze specjalnie dobranych ziół, których składniki aktywne zostały uzyskane w opatentowanej technologii, gwarantującej wysoką aktywność i ukierunkowane działanie składników. Rheumafort zawiera w kapsułce kompleks 6 ekstraktów roślinnych o korzystnym wpływie na synowiocyty (komórki błony maziowej) i chondrocyty (komórki budujące chrząstkę stawową). Przeciętne dawkowanie to 2 kapsułki dziennie, osoby ze znaczną masą ciała (BMI ≥ 30) przyjmowały podwójna dawkę. Celem pracy była ocena skuteczności i tolerancji preparatu zawierającego ekstrakty roślinne przez chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów (ChZS).
Grupa badana i metody
Do badania zakwalifikowano 60 chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów okres II/III wg klasyfikacji Kellgren’a-Lawrence’a1. Badanie było prowadzone jako podwójnie ślepa próba. Chorych podzielona na dwie równoległe, zrandomizowane2 grupy. Po tygodniowym okresie wash-out, jedna grupa otrzymała badany preparat zaś druga placebo przez 6 tygodni.
Po tygodniowym okresie wash-out3 grupa kontrolna otrzymała placebo, druga grupa otrzymała badany preparat. Badanie przeprowadzono metodą podwójnie ślepej próby4.
Chorych oceniano w przed rozpoczęciem badania, po 3 i po 6 tygodniach. Oceniano: stan ogólny wg skali Likerta4, jakość życia kwestionariuszem SF-125, natężenie bólu, jaki wystąpił w ciągu ostatnich 24 godzin przed badaniem, natężenia bólu po przejściu 15 metrów oraz zintegrowanego wskaźnika WOMAC6. Natężenie bólu oceniano przy pomocy skali wizualno-analogowej VAS7. Chorzy, którzy w trakcie badania przerwali leczenie zostali ocenieni do chwili jego przerwania.
Wszystkie zgłaszane objawy niepożądane i uboczne rejestrowano. Poza tym oceniano laboratoryjnie funkcje wątroby, nerek oraz podstawowe parametry biochemiczne krwi.
1Klasyfikacja Kellgren-Lawrence’a określa zaawansowanie choroby zwyrodnieniowej stawów wg kryteriów radiologicznych. Okres drugi – małe nasilenie zmian: wyraźne osteofity, brak lub dyskretne zwężenie szpary stawowej; okres trzeci – średnie nasilenie zmian: umiarkowana osteofitoza, wyraźne zwężenie szpary stawowej, możliwe zniekształcenie stawu.
2Randomizacja – losowy rozdział badanych do grup porównawczych w celu zniwelowania wpływu zmiennych niekontrolowanych na wyniki badania.
3 Wash-out period – okres, w którym następuje "wypłukanie" organizmu z przyjmowanych dotychczas leków tak, aby nie wpłynęły one na ocenę badania.4 Podwójnie ślepa próba polega na tym, że badania są kodowane i wydawany do badań preparat oznakowany jest tylko nr kodu i ani lekarz, ani chory nie wiedzą czy wydany preparat to badany lek czy nieaktywne placebo
5 Skala Likerta – pięciostopniowa skala porządkowa. Badany wybiera tę możliwość, która najbardziej odpowiada jego odczuciom ogólnego samopoczucia.
6 Kwestionariusz SF-12 jest wybraną częścią kwestionariusza SF-36, służącego do oceny jakości życia związanej z ogólnym stanem zdrowia, odnoszącą się do aktywności fizycznej.
7Wskaźnik WOMAC (Western Ontario and McMaster Osteoarthritis Index), często nazywany skalą WOMAC to zintegrowane badanie, którego poszczególne 3 części poświęcone są głównym dolegliwościom i problemom chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów, takim jak: ból, sztywność stawów i ograniczenia funkcjonalne.
8Istnieje wiele narzędzi pomagających określenie natężenie odczuwanego bólu. Najbardziej popularna jest tzw. skala wizualno-analogowa (ang. Visual Analogue Score – VAS). Posługując się linijką długości 10 cm, określa się natężenie odczuwanego bólu, gdzie 0 oznacza całkowity brak bólu, natomiast 10 najsilniejszy ból, jaki można sobie wyobrazić.
9Przy poprawnie przeprowadzonym badaniu oceniającym dolegliwości subiektywne takie jak np. ból zawsze stwierdza się pewien korzystny efekt wywierany przez placebo. Nie stwierdzenie takiego efektu sugeruje, wg wielu autorów, błędy metodologiczne badania.
